CPT (Carriage Paid To) teslim şekli, satıcının taşıma ücretini ödediği, ancak riskin malın taşıyıcıya teslimiyle birlikte alıcıya geçtiği bir teslim şeklidir. Uluslararası ticarette sıkça tercih edilen bu yöntem, özellikle farklı ülkelere yapılan gönderimlerde maliyet ve risk paylaşımını netleştirmesi açısından büyük önem taşır.
CPT (Carriage Paid To) Teslim Şekli Nedir?
CPT (Carriage Paid To), taşıma ücreti ödenmiş olarak teslim anlamına gelir. Satıcı, malları belirlenen taşıyıcıya teslim ettikten sonra, taşıma bedelini ödemekle yükümlüdür. Ancak risk, mal taşıyıcıya devredildiği anda alıcıya geçer. Bu teslim şekli, denizyolu, karayolu, havayolu veya multimodal taşımacılıkta kullanılabilir. Genellikle taşıma sürecinin tek bir taşıyıcı tarafından gerçekleştirildiği durumlarda tercih edilir.
CPT Teslim Şeklinin Önemi
CPT, satıcı ve alıcı arasında maliyet ve riskin ayrıştırıldığı net bir teslim şeklidir. Bu durum, özellikle uzak ülkelere yapılan ihracat işlemlerinde, tarafların yükümlülüklerini önceden bilerek hareket etmesini sağlar. Satıcı, taşıma masraflarını karşılayarak alıcıyı bu yükten kurtarır; alıcı ise taşıma sürecindeki riskleri üstlenerek bu riski kontrol edebilir.
CPT Teslim Şeklinin Avantajları
- Taşıma masraflarının satıcı tarafından karşılanması: Alıcı için maliyet kontrolü sağlar.
- Farklı taşıma türlerine uygunluk: Karayolu, denizyolu, havayolu gibi tüm taşıma türlerinde uygulanabilir.
- Risk ve maliyet ayrımı netliği: Tarafların sorumluluk sınırları belirgindir.
- Uluslararası ticarette yaygınlık: Sıklıkla kullanılan bir teslim şekli olduğu için işlemler daha hızlı ilerler.
- Esneklik sağlar: Multimodal taşımalarda rahatlıkla kullanılabilir.
CPT Teslim Şekli Dezavantajları
- Riskin erken devri: Satıcı taşıma ücretini ödemesine rağmen malın taşıyıcıya teslimiyle birlikte risk alıcıya geçer.
- Sigorta yükümlülüğü yoktur: Satıcı, malı sigortalamak zorunda değildir; bu da alıcı için risk oluşturabilir.
- Taşıma sürecinde kontrol eksikliği: Alıcı, taşıyıcının seçimine karışamayabilir.
- Teslim noktasının karışıklığı: Özellikle çoklu taşımalarda taşıyıcı tanımı karmaşaya neden olabilir.
CPT Teslim Şeklinin Özellikleri
- Taşıma bedeli satıcıya aittir: Nihai varış noktasına kadar olan taşıma masrafını satıcı üstlenir.
- Risk taşıyıcıya teslimle geçer: Teslim anı, taşıyıcıya teslim edildiği andır.
- Sigorta yükümlülüğü yoktur: Sigorta yaptırmak alıcının inisiyatifindedir.
- Tüm taşıma modlarına uygundur: CPT, deniz, kara, hava ve demiryolu taşımalarında kullanılabilir.
- Incoterms 2020’ye dahildir: CPT, ICC tarafından yayımlanan uluslararası teslim kurallarından biridir.
CPT Teslim Şekli Süreci Nasıl İşler?
- Satıcı ve alıcı sözleşme yapar: Teslim şekli olarak CPT belirlenir.
- Satıcı malı hazırlar: İhracat için gerekli belgeler ve ambalajlama tamamlanır.
- Satıcı malı taşıyıcıya teslim eder: Risk bu noktada alıcıya geçer.
- Satıcı taşıma bedelini öder: Nihai varış noktasına kadar olan taşıma ücretini karşılar.
- Taşıma süreci başlar: Taşıyıcı, malları belirtilen varış noktasına ulaştırır.
- Alıcı malı teslim alır: Gümrük işlemleri ve ithalat masrafları alıcıya aittir.
CPT ile DAP Arasındaki Farklar
- Teslim yeri:
- CPT: Mal, taşıyıcıya teslim edilir.
- DAP: Mal, alıcının belirlediği adrese teslim edilir.
- Risk geçişi:
- CPT: Taşıyıcıya teslimde risk alıcıya geçer.
- DAP: Alıcının tesisinde teslimde risk geçer.
- Maliyet kapsamı:
- CPT: Taşıma maliyeti satıcıya ait.
- DAP: Taşıma ve risk son noktaya kadar satıcıya aittir.
CPT ile FCA Arasındaki Farklar
- Teslim noktası:
- CPT: Mallar taşıyıcıya teslim edilir.
- FCA: Mallar belirlenen yerde alıcının taşıyıcısına teslim edilir.
- Taşıma bedeli:
- CPT: Satıcı öder.
- FCA: Alıcı öder.
- Risk geçişi:
- CPT: Taşıyıcıya teslimde geçer.
- FCA: Alıcının taşıyıcısına teslimde geçer.
CPT ile CIF Arasındaki Farklar
- Taşıma modu:
- CPT: Her taşıma türüne uygundur.
- CIF: Sadece denizyolu taşımacılığında kullanılır.
- Sigorta:
- CPT: Satıcı sigorta yaptırmak zorunda değildir.
- CIF: Satıcı, asgari sigortayı yaptırmak zorundadır.
- Teslim noktası:
- Her ikisinde de taşıyıcıya teslimde risk geçer. Ancak CIF, genellikle gemi güvertesi esas alınarak uygulanır.
CPT Teslim Şeklinde Fiyatlandırma
CPT fiyatlandırması, mal bedeline ek olarak nihai taşıma noktasına kadar olan taşıma ücretlerini kapsar. Satıcı, bu taşıma ücretini fiyata dahil eder. Gümrükleme, sigorta ve varış noktasındaki diğer masraflar fiyata dahil değildir.
CPT Fiyat Hesabı Nasıl Yapılır?
- Mal bedeli hesaplanır.
- İç taşıma ve dış taşıma maliyeti eklenir.
- Yükleme, belgeler ve lojistik giderler dahil edilir.
- Toplam CPT fiyatı belirlenir.
Örnek: Mal bedeli: 10.000 $ + Taşıma bedeli: 1.500 $ = CPT fiyatı = 11.500 $
CPT Teslim Şeklinde Satıcıya Düşen Sorumluluklar
- Malın ihracata uygun şekilde hazırlanması
- Yükleme ve iç taşımanın organize edilmesi
- Taşıyıcının ayarlanması ve taşıma bedelinin ödenmesi
- İhracat gümrük işlemlerinin tamamlanması
- Gerekli belgelerin alıcıya gönderilmesi
CPT Teslim Şeklinde Alıcıya Düşen Sorumluluklar
- İthalat gümrük işlemlerinin yapılması: Malın ülkeye girişinde gerekli izin ve vergiler alıcıya aittir.
- Varış noktasındaki taşıma riskinin kabulü: Taşıyıcıya teslimden itibaren tüm risk alıcıya aittir.
- Sigorta temini (isteğe bağlı): Satıcı sigorta yaptırmadıysa, alıcı isterse kendi adına sigorta yaptırmalıdır.
- Teslim alma ve nihai taşıma işlemleri: Malı limandan veya teslim noktasından teslim alıp nihai adrese taşıma sorumluluğu alıcıdadır.
